Διευθυντές-ντριες των Μουσικών Σχολείων, 
καθηγητές όλων των μουσικών ειδικοτήτων και γονείς 
Α Ν Τ Ι Δ Ρ Α Σ Τ Ε 


!!! METABATIKO ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ 2011-2012!!!                  ΦΕΚ 1643/2011 - Αριθμ. 72137/Γ7


Απ' τη νέα σχολική χρονιά θα ισχύσει νέο μεταβατικό ωρολόγιο πρόγραμμα στα Μουσικά Σχολεία με 3 8ωρα και 2 9ωρα. Για αρχή το μάθημα της Ελληνικής Παραδοσιακής Μουσικής θα μειωθεί σε 2 ώρες αντί 4 ώρες εβδομαδιαίως στο Γυμνάσιο και σε 2 από 3 ώρες εβδομαδιαίως στο Λύκειο. Τα σύνολα σε 2 από 3 ώρες εβδομαδιαίως. 
  Αν δουν πως δεν αντιδρούμε ανησυχώ ότι θα μειώσουν ώρες και σε άλλα μουσικά μαθήματα γιατί «όταν καίγεται το σπίτι του γείτονα θα καεί και το δικό σου»



Νέο (μεταβατικό) ωρολόγιο πρόγραμμα στα Μουσικά Σχολεία και η υποβάθμιση της Ελληνικής Παραδοσιακής Μουσικής, του Βασίλη Ζάχαρη
ΤΕ16 καθηγητή ΕΠΜ στο Μ.Σχ.Τρίπολης

 Με το πρόσφατο νέο, μεταβατικό όπως το χαρακτήρισε το Υπουργείο Παιδείας, ωρολόγιο πρόγραμμα των μαθημάτων των Μουσικών Σχολείων (γυμνασίων και λυκείων) που θα ισχύσει μόνο για το Σχ.Έτος 2011-2012, είχαμε αρκετές μεταβολές στην κατανομή των ωρών κυρίως των μουσικών μαθημάτων. 
....
 

 Και φυσικά το πρόβλημα είναι ότι πάντα ο παραδοσιακός τομέας αντιμετωπίζονταν ως ο «πτωχός συγγενής». Ανεπίσημα φυσικά αλλά δυστυχώς,  ουσιαστικά όπως διαπιστώνει ο καθένας. Και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα κυρίως από το γεγονός του ότι οι μαθητές της Γ’ Λυκείου εξετάζονται πανελλαδικώς μόνο μαθήματα της ευρωπαϊκής μουσικής για να εισαχθούν στις σχολές μουσικών σπουδών, που πλέον όμως έχουν και παραδοσιακούς τομείς. Και αυτό και μόνο, καθόριζε και συνεχίζει να καθορίζει την όλη δομή των μουσικών μαθημάτων για το μουσικό λύκειο, αν όχι για ολόκληρο το μουσικό σχολείο.


 Μερίδιο ευθύνης έχει και η πανεπιστημιακή κοινότητα που βολεύτηκε με το υπάρχον καθεστώς και δεν απαίτησε τουλάχιστον να υπάρχει η δυνατότητα επιλογής τομέα για τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα.


Σαν λαός, ξεχνάμε γρήγορα. Αυτό είναι γεγονός, που επιβεβαιώνεται σε πολλά πράγματα του καθημερινού μας βίου. Τα μουσικά σχολεία σαν θεσμός στην Ελλάδα ξεκίνησαν κυρίως (όχι μόνο όμως) από έναν άνθρωπο του παραδοσιακού τομέα. Τον αείμνηστο Μάριο Μαυροειδή. Και πάντα υπήρχε η προσπάθεια τουλάχιστον να γίνεται μια όσο κατά το δυνατόν ίση μεταχείριση των δύο μουσικών τομέων. (αν και πάντα υπήρχε μια μεροληψία υπέρ του ευρωπαϊκού τομέα-βλέπε πανελλαδικές εξετάσεις) Αυτή η ίση μεταχείριση με το παρόν πρόγραμμα καταργείται και τυπικά.


 Όμως φαίνεται ότι η καλλιτεχνική επιτροπή (εκτός και δεν ρώτησαν την καλλιτεχνική επιτροπή-αλλά σ’ αυτή την περίπτωση δεν είδαμε και την παραίτηση κάποιου μέλους της) δεν μπορεί να κατανοήσει ότι δεν υπάρχουν μουσικές «ανώτερες» και «κατώτερες», αλλά δύο μουσικές παραδόσεις εξ ίσου σεβαστές και αξιόλογες, και ως εκ τούτου πρέπει να τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης.


 Είμαστε από τις ελάχιστες χώρες που μπορούν να καυχηθούν για δική τους μουσική με δικό της σύστημα γραφής και ιστορικά αποδεδειγμένη γραπτή παράδοση τουλάχιστον 10 αιώνων.


 Τα μουσικά σχολεία είναι αφημένα στην τύχη τους από το σύνολο των εκάστοτε ηγεσιών του Υπουργείου Παιδείας. Με τον «αυτόματο πιλότο» λειτουργούν τα μουσικά σχολεία, από το φιλότιμο των διδασκόντων, όπου αυτό υπάρχει.


 Τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών που υπάρχουν για την παραδοσιακή μουσική είναι κακά αντίγραφα των αντιστοίχων των ωδείων. (όχι μόνο για την παραδοσιακή μουσική-και για την ευρωπαϊκή μουσική κάτι παρόμοιο συμβαίνει) Κανείς δεν νοιάστηκε για το τι πραγματικά μπορούσαν να κάνουν τα μουσικά σχολεία. Απλά πήγαμε στα έτοιμα. Άσχετα αν αυτά δεν μας εξυπηρετούσαν ουσιαστικά!


 Όσο για συγγράμματα, αυτά είναι ανύπαρκτα! Ακόμα περιμένουμε το πρώτο σύγγραμμα για μουσικό μάθημα μουσικών σχολείων, από ιδρύσεως μουσικών σχολείων!


Και προς επιβεβαίωση όλων των παραπάνω, ακόμα και στην παρούσα αλλαγή του ωρολογίου προγράμματος, δεν έχουν ληφθεί υπ' όψιν ούτε τα υπάρχοντα αναλυτικά προγράμματα σπουδών, αλλά ούτε και υπήρξε κάποια αλλαγή στα αναλυτικά προγράμματα σπουδών. Τα υπάρχοντα αναλυτικά προγράμματα σπουδών (παρά την ακαταλληλότητά τους) είναι βασισμένα στο παλαιό ωρολόγιο πρόγραμμα που ίσχυε μέχρι και πέρσι. Και ενώ άλλαξαν το ωρολόγιο πρόγραμμα, το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών παραμένει το ίδιο!!!


Τα μουσικά σχολεία παράγουν πολιτισμό ουσίας κι όχι απλά κουλτούρα. Από ιδρύσεώς τους έχουν βγάλει αποφοίτους, σημεία αναφοράς στο σημερινό μουσικό γίγνεσθαι και στην οργανοχρησία (ευρωπαϊκής και παραδοσιακής μουσικής) και στην μουσικολογία και σε πολλούς άλλους μουσικούς τομείς. Αλλά κυρίως έχουν βγάλει αποφοίτους που ενώ μπορεί να μην συνέχισαν την μουσική τους απασχόληση επαγγελματικά, έμαθαν να ακούν και να καταλαβαίνουν μουσική.


Ιδιαίτερα για την παραδοσιακή μουσική (ψαλτική τέχνη, δημοτικό τραγούδι, παραδοσιακά όργανα, ρεμπέτικο τραγούδι, οργανοποιεία, παραδοσιακοί χοροί κ.α.) τα μουσικά σχολεία έδωσαν την ευκαιρία σε πολύ κόσμο που είχε άγνοια και της ίδιας της ύπαρξής της, να την γνωρίσει και να την σπουδάσει, βγάζοντας παράλληλα και ένα μεγάλο αριθμό μαθητών που συνέχισαν αργότερα με μεγάλη επιτυχία και επαγγελματικά την ενασχόληση τους με αυτή.


Τελικά αυτό που ίσχυε, ισχύει και δυστυχώς πολύ φοβάμαι πως θα συνεχίσει να ισχύει στην ελληνική κοινωνία, ισχύει και για τα μουσικά σχολεία. Πολύ πετυχημένα το είχε περιγράψει κάποτε ο Δ.Σαββόπουλος:


Φιλότεχνοι κι αλλήθωροι προς κάποια Δύση πάντα
που παραμόρφωσε γενιές, παλιά κι απ' το τριάντα,
την ώρα που το μέσα μας κοβόταν σαν διαμάντι
στου Καζαντζίδη το λυγμό και στου Παπαδιαμάντη.


Το νέο ωρολόγιο πρόγραμμα χαρακτηρίζεται ως μεταβατικό. Δεν γνωρίζω προς τα που μεταβαίνουμε, αλλά οι προβλέψεις και οι πρώτες ενδείξεις είναι δυσοίωνες. Άραγε «Μέρες καλύτερες θα ‘ρθουν» και για την ταλαίπωρη μουσική παιδεία του τόπου μας;


Τρίπολη  01-09-2011
1 Για την κατάρτιση του πίνακα, στον ευρωπαϊκό τομέα υπολογίστηκαν τα μαθήματα: Μουσ.Θεωρία & Πράξη, Υπ.Πιάνο, Ιστορία της Μουσικής (διότι σε αυτό διδάσκεται η ιστορία της ευρωπαϊκής μουσικής και όχι και της παραδοσιακής), Χορωδία υποχρεωτική (επειδή όλως παραδόξως αν και οι αναλυτικές οδηγίες του μαθήματος μιλούν για αρχές χορωδίας-και όχι για αρχές ευρωπαϊκής χορωδίας-το μάθημα διδάσκεται σε όσα Μ.Σχολεία δύναμαι να γνωρίζω, ως ευρωπαϊκή χορωδία), Αρμονία και Dictee.
Στον παραδοσιακό τομέα υπολογίστηκαν τα μαθήματα: Ελλ.Παρ.Μουσική, Υπ.Ταμπουρά (ή άλλο τοπικό παραδοσιακό όργανο) και Υμνολογία (το οποίο αν και δεν είναι μουσικό μάθημα, με την στενή έννοια του όρου, έχει σχέση με την Ελλ.Παρ.Μουσική).
Σε κανένα τομέα δεν προσμετρήθηκαν μουσικά σύνολα και όργανα επιλογής.
2   Για την κατάρτιση του πίνακα, στον ευρωπαϊκό τομέα υπολογίστηκαν τα μαθήματα: Μουσ.Θεωρία & Πράξη, Υπ.Πιάνο, Ιστορία της Μουσικής (διότι σε αυτό διδάσκεται η ιστορία της ευρωπαϊκής μουσικής και όχι και της παραδοσιακής), Χορωδία υποχρεωτική (επειδή όλως παραδόξως αν και οι αναλυτικές οδηγίες του μαθήματος μιλούν για αρχές χορωδίας-και όχι για αρχές ευρωπαϊκής χορωδίας-το μάθημα διδάσκεται σε όσα Μ.Σχολεία δύναμαι να γνωρίζω, ως ευρωπαϊκή χορωδία), Αρμονία και Dictee.
Στον παραδοσιακό τομέα υπολογίστηκαν τα μαθήματα: Ελλ.Παρ.Μουσική, Υπ.Ταμπουρά (ή άλλο τοπικό παραδοσιακό όργανο) και Υμνολογία (το οποίο αν και δεν είναι μουσικό μάθημα, με την στενή έννοια του όρου, έχει σχέση με την Ελλ.Παρ.Μουσική).
Σε κανένα τομέα δεν προσμετρήθηκαν μουσικά σύνολα και όργανα επιλογής.
Ακόμη δεν προσμετρήθηκαν σε κανένα τομέα, το καινούργιο μάθημα "Κριτική Μουσική Ακρόαση" (1 ώρα στην Α' Γυμνασίου) καθώς δεν είναι γνωστό ακόμα το περιεχόμενό του και τα μαθήματα επιλογής Β' Λυκείου (1+1 ώρες) και Γ' Λυκείου (2+1 ώρες).


Μέχρι τελευταία υπήρχε, τουλάχιστον τύποις, η προσπάθεια να υπάρχει μια,  όσο το δυνατόν, ισομερής κατανομή των μουσικών ωρών στα δύο είδη μουσικής που διδάσκονται στα Μ.Σχολεία. Την ευρωπαϊκή μουσική και την παραδοσιακή μουσική. ...

Νομίζω ότι δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία για την ετεροβαρή κατανομή των μουσικών ωρών στους δυο τομείς.